De historische abstracte beweging in België krijgt pas met vertraging aandacht. Er zijn ongeveer 20 jaar verstreken wanneer men eind jaren 1950 de getuigenissen van de toen nog levende kunstenaars probeert te bundelen. Het stelselmatig zoeken naar archieven en het bewaren van dat materiaal komt zelfs nog later op gang. Tegen de jaren tachtig wordt de noodzaak tot ontsluiting echt duidelijk. Tijdens heel dit proces is al veel materiaal commercieel versnipperd geraakt of door desinteresse verloren gegaan. Het resultaat is dat veel archieven, en in het bijzonder de kunstenaarsarchieven, in een hybride zone vertoeven: deels openbaar, deels kwijtgeraakt en vaak verborgen.

Onderstaande lijst is exemplarisch omdat ze, in haar diversiteit, een stand van zaken anno 2016 geeft. Sommige archieven zijn in het bezit van openbare instellingen, maar nog niet toegankelijk. Andere zijn dan weer gedeeltelijk ontsloten, enzovoort. Zo is bijvoorbeeld het archief van Felix De Boeck bijna in zijn geheel geschonken aan de Vlaamse Gemeenschap, maar nog niet publiek ontsloten. De stad Antwerpen heeft de belangrijkste archieven van Michel Seuphor verworven en het Letterenhuis zorgt voor hun ontsluiting. Maar ook private stichtingen, zoals de Luc Peire Stichting, stellen hun archieven open voor onderzoek. De noodzaak dringt zich op om de archieven van kunstenaars die nu verspreid zijn over verschillende eigenaren, in een helder afgebakend netwerk te koppelen en toegankelijk te maken. Het archief van boegbeeld Jozef Peeters bijvoorbeeld, zit vandaag verspreid over het Letterenhuis, het Archief voor Hedendaagse Kunst in België en in andere private verzamelingen.

Archieven zijn met andere woorden een work in progress. Door de recente interesse voor de abstractie in België komen er heel wat nieuwe archieven boven water. Door samenwerking en expertisedeling werken musea sensibiliserend en helpen zo het steeds groeiend potentieel met behulp van Archiefbank Vlaanderen mee in kaart te brengen.

 

 

Sergio Servellón & Michel Vermote (Archiefbank Vlaanderen) 

 

CC-BY-NC (Creative Commons 4.0)