Mu.ZEE Oostende

In de specifieke Belgische context doen de termen abstractie en moderne kunst aan het begin van de twintigste eeuw vooral dienst als synoniemen. In de collectie van Mu.ZEE, Oostende gaan de twee begrippen hand in hand in het oeuvre van verschillende kunstenaars die zich in door de tijd gescheiden ‘gardes’ hebben beziggehouden met de non-figuratieve tendens. Die is ooit ergens begonnen, maar zal nooit eindigen. 

De eerste generatie abstracte kunstenaars is in de collectie vertegenwoordigd met werken van onder meer: Felix De Boeck (1898 - 1995), Prosper De Troyer (1880 - 1961), Pierre-Louis Flouquet (1900 - 1967), Paul Joostens (1889 - 1960), Jos Léonard (1892 - 1957), Jozef Peeters (1895 - 1960), Jules Schmalzigaug (1882 - 1917), Georges Vantongerloo (1886 - 1965) en Victor Servranckx (1897 - 1965). Als pioniers van de ‘Zuivere Beelding’, tussen lokale en internationale erkenning in, hebben deze kunstenaars het pad geëffend voor een tweede schare aan abstracte kunstenaars die vooral in de jaren 1950 en 1960 succesvol waren. De collectie van Mu.ZEE, Oostende herbergt ook abstract werk van onder meer: Jan Burssens (1925 - 2002), Jo Delahaut (1911 - 1992), Walter Leblanc (1932 - 1986), Luc Peire (1916 - 1994), Gilbert Swimberghe (1927 - 2015), Englebert Van Anderlecht (1918 - 1961), Paul Van Hoeydonck (1925) en Dan Van Severen (1927 - 2009).

Het abstract modernisme vormt een van de grote pijlers in de kerncollectie van Mu.ZEE, Oostende. Met de herbouw tot museum (1982 - 1986) van het door Gaston Eysselinck ontworpen grootwarenhuis SEO in de Romestraat, is het aankoopbeleid inzake abstracte kunst van circa 1900 tot vandaag in een stroomversnelling gekomen. Het overgrote deel van de collectie abstracte kunst (beeldhouwwerken, schilderijen, tekeningen en werken in gemengde techniek) werd in de jaren 1980 en 1990 verworven via schenkingen, legaten en aankopen uit (nationale) galerijen en private collecties. 

Eén van de eerste Belgische schilders die de (semi)abstracte kunst heeft aangeraakt is de futurist Jules Schmalzigaug. In voorbereiding van een grote monografische tentoonstelling over de kunstenaar kocht Mu.ZEE in 2016 een doek (Zonder titel, ca. 1915) van de erfgenamen van de schilder.  Hoe dynamisch abstract Schmalzigaug werkte, zo geometrisch abstract schilderden Georges Vantongerloo (Studie I, Brussel, 1920) en Victor Servranckx (Opus 13, 1924).

Jo Delahauts minimalistische compositie Adina (1953), bestaande uit enkele tonaliteiten en herhalingen van elementaire vormen staat op dezelfde lijn met de uitgepuurde composities van Dan Van Severen en is slechts gevoelsmatig een eind verwijderd van de de lyrische abstractie van Englebert Van Anderlecht in Compositie (De Melkweg) uit 1954.

Adriaan Gonnissen

CC-BY-NC (Creative Commons 4.0)